Oświetlenie przychodni zdrowia – jak je właściwie dobrać?

Właściwy dobór źródeł światła jest ważny we wszystkich obiektach użyteczności publicznej. Lampy o odpowiednich parametrach mają za zadanie zapewnić bezpieczeństwo i komfort zarówno osobom odwiedzających daną placówkę, jak i jej pracownikom. Podczas projektowania oświetlenia przychodni zdrowia należy zwrócić szczególną uwagę na obowiązujące regulacje prawne. Jakie źródła światła najlepiej sprawdzają się zatem w ośrodkach zdrowia? Jak je wybrać?

Oświetlenie wewnętrzne przychodni zdrowia – na co zwrócić uwagę?

Każdy obiekt użyteczności publicznej musi spełniać pewne wymagania dotyczące oświetlenia. Przychodnie zdrowia nie są wyjątkiem. Jako że są to placówki medyczne, które każdego dnia odwiedza wielu pacjentów, dobór właściwych źródeł światła jest w ich przypadku szczególnie ważny. Co więcej, należy osobno dobrać odpowiednie lampy do gabinetów lekarskich, zabiegowych, poczekalni czy nawet toalet. Nie bez znaczenia jest także oświetlenie zewnętrzne przychodni zdrowia, które ma za zadanie zapewnienie odwiedzającym osobom bezpieczeństwa w drodze do placówki. W tym celu warto wykorzystać lampy uliczne LED – energooszczędne i zapewniające doskonałą widoczność.

Planując modernizację systemu oświetlenia przychodni, należy także wziąć pod uwagę kwestie energooszczędności. W takich obiektach światła używa się przez wiele godzin w ciągu doby (w niektórych nawet przez całą dobę), dlatego dobranie lamp o niskim poborze energii elektrycznej jest bardzo ważne. Doskonale sprawdzają się zwłaszcza panele LED i inne typy lamp, które wykorzystują właśnie ten rodzaj oświetlenia.

Konieczne jest również stosowanie się do norm prawnych, jakie dotyczą oświetlenia wewnętrznego przychodni. Źródeł światła nie można dobierać dowolnie – ich parametry muszą być zgodne z przepisami dotyczącymi placówek medycznych. Na czym zatem należy się skupić?

Oświetlenie przychodni zdrowia – regulacje prawne

Placówki medyczne są objęte specjalnymi wytycznymi dotyczącymi oświetlenia, zależnymi od przeznaczenia danego pomieszczenia. Inne oświetlenie musi być stosowane w zwykłych salach dla pacjentów, a inne w pomieszczeniach laboratoryjnych. Ogólne wytyczne reguluje norma PN-EN- 12464-1 „Światło i oświetlenie miejsca pracy”. Określa ona wymagania dotyczące oświetlenia pomieszczeń i stanowisk pracy znajdujących się wewnątrz budynków. Norma PN-EN 1838: 2013 „Oświetlenie awaryjne” reguluje z kolei kwestie dotyczące oświetlenia dróg ewakuacyjnych i obszarów otwartych.

Dlatego podczas planowania modernizacji zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego oświetlenia przychodni zdrowia należy stosować się do wytycznych zawartych w wyżej wspomnianych normach. Wykorzystanie lamp o niewłaściwych parametrach może skutkować nie tylko nałożeniem kar, ale także, przede wszystkim, obniżyć komfort i bezpieczeństwo osób przebywających w placówce.

Oświetlenie wewnętrzne przychodni – parametry

Osoby projektujące system oświetlenia przychodni, niezależnie od tego, czy obejmuje on panele LED, czy inny rodzaj lamp, nie muszą samodzielnie ustalać ich parametrów. We wspomnianych wcześniej dokumentach precyzyjnie określono, jakie źródła światła są dopuszczalne w poszczególnych pomieszczeniach przychodni. W normach uwzględniono nie tylko natężenie oświetlenia, ale także inne ważne cechy. Czym dokładnie muszą zatem charakteryzować się panele LED montowane w przychodniach?

• Natężenie oświetlenia – odpowiedni poziom natężenia jest bardzo ważny, ponieważ to od niego zależy poziom trudności pracy wzrokowej.
• Wskaźnik olśnienia UGR – odpowiada za poziom jasności światła. Światło o wysokim wskaźniku UGR może powodować oślepienie i podrażnienie wzroku. Współczynnik olśnienia powinien wynosić:
• Równomierność natężenia oświetlenia (E) – w zależności od rodzaju wykonywanej w pomieszczeniu czynności i ze względu na jej ciągły lub dorywczy charakter powinna wynosić:
• Współczynnik oddawania barw (CRI) – w celu zapewnienia dobrego odwzorowania barw i właściwego kontrastu kolorów powinno się stosować oświetlenie o wysokim wskaźniku oddawania barw. Dzięki temu obserwowane przedmioty prezentują się w naturalnych, niezafałszowanych kolorach. Współczynnik ten powinien wynosić:

• w salach operacyjnych i zabiegowych, gabinetach lekarskich, pokojach personelu i pacjentów – CRI > 90
• na korytarzach, w łazienkach i poczekalniach – CRI > 80.

Przepisy nie precyzują, jaki typ lamp powinien zostać wykorzystany do oświetlenia wnętrza przychodni. Zdecydowanie warto jednak stawiać na źródła światła, które są energooszczędne i przystosowane do pracy w każdych warunkach, czyli między innymi panele LED i lampy hermetyczne.

Awaryjne oświetlenie wewnętrzne przychodni zdrowia

W placówkach medycznych należy zadbać nie tylko o oświetlenie podstawowe, ale także awaryjne źródła światła, które ułatwią ewakuację w przypadku wystąpienia zagrożenia. Rodzaj i miejsce montażu takich lamp są uregulowane przepisami BHP. Uprawnieni specjaliści sprawdzają, czy spełnienie zostały wszystkie wymogi. Jeśli lampy w obiekcie nie zostaną zamontowane w odpowiedni sposób, może on nie zostać dopuszczony do użytku, a jego otwarcie wstrzymane do momentu, kiedy określone warunki zostaną spełnione.

W placówkach medycznych wyróżnia się poszczególne obszary, w których należy zastosować określony rodzaj awaryjnego oświetlenia. Są to:

• drogi ewakuacyjne – minimalne natężenie oświetlenia na powierzchni podłogi pośrodku drogi ewakuacyjnej powinno wynosić 1 lx. Minimalny czas działania oświetlenia ewakuacyjnego to minimum 1 godzina lub inny czas ustalony przez inspektora;
• obszary otwarte – minimalne natężenie na poziomie całej podłogi wynosi 0,5 lx. Czas działania systemu oświetlenia awaryjnego również wynosi minimum 1 godzinę;
• obszary podwyższonego ryzyka – natężenie oświetlenia musi wynosić minimum 15 lx lub 10% wymaganego natężenia światła w normalnych warunkach. Czas działania instalacji oświetleniowej w strefach podwyższonego ryzyka ustala inspektor ochrony przeciwpożarowej;
• urządzenia przeciwpożarowe, punkty pierwszej pomocy i urządzenia transportowe dla inwalidów – przy każdym urządzeniu oraz zmianie kierunku drogi ewakuacyjnej natężenie oświetlenia powinno wynosić 5 lx.

Zaleca się, aby system awaryjnego oświetlenia wewnętrznego w przychodni składał się z opraw hermetycznych. Wybór lamp do tego systemu jest bardzo istotny, ponieważ muszą one spełniać swoje funkcje także w trudnych warunkach – na przykład podczas zadymienia.

Dezynfekcyjne oświetlenie przychodni LED

W placówkach medycznych konieczne jest również zadbanie o kwestie bezpieczeństwa bakteriologicznego i wirusologicznego. W takich miejscach polecane jest stosowanie lamp UV-C, które eliminują do 99,9% patogenów z naświetlanych powierzchni i powietrza. Dezynfekcja następuje bardzo szybko, jednak nie może odbywać się w pomieszczeniach, z których przebywają ludzie. Lampy włącza się zatem przeważnie po zakończeniu pracy placówki.

Lampy UV-C wykorzystują promieniowanie typu nadfiolet daleki (UVC) o długościach fal między 100 nm a 180 nm. Jest ono szkodliwe dla człowieka, jednak bardzo skutecznie sprawdza się w dezynfekcji – nawet w tak wymagających miejscach, jak przychodnie i inne placówki medyczne.

Jak działają takie urządzenia? Promieniowanie UVC jest szczególnie skuteczne przy dezaktywacji różnego rodzaju mikroorganizmów, takich jak bakterie, wirusy, grzyby i inne patogeny. Mechanizm bakteriobójczy polega na absorbowaniu przez DNA organizmu energii promieniowania UVC, które powoduje, że ustają jego funkcje metaboliczne. Jest to równoznaczne z utratą zdolności reprodukcji, dzięki czemu następuje dezaktywacja patogenu. Wówczas przestaje on stanowić zagrożenie dla człowieka.

Zatem planując zakup nowych lamp do placówki medycznej, należy zadbać zarówno o oświetlenie zewnętrzne przychodni zdrowia, jak i montaż źródeł światła we wszystkich pomieszczeniach zgodnie z obowiązującymi normami. Szczególnie polecane są panele LED i lampy hermetyczne.

Koniecznie jest także wyposażenie placówki w lampy bakteriobójcze oraz system awaryjnego oświetlenia.